Początki parafii

Pierwsze wzmianki o parafii w Wilkszynie (dawniej Wilkenow oraz Wilxen) pochodzą z 1335. Mniej więcej 15 lat wcześniej niewielką, słowiańską wieś Wilksin zasiedlili niemieccy osadnicy osadzeni na prawie niemieckim. Zgodnie z nim w każdej wsi powinien znaleźć się kościół parafialny. Można więc wnioskować, że pierwszy kościół zbudowano pomiędzy 1320 a 1335. Na pewno istniał już w 1353, gdzie w „Landbuch für das Fürstentum Breslau” cesarza Karola IV napisano:

Wilkxin ma włók 30, z czego pleban ma 2, wójt 4, podatnicy 26.

Włóka była jednostką miary powierzchni pola uprawnego, wynoszącą około 17,9 hektara. Zatem, zgodnie ze zwyczajem prawa niemieckiego, parafia na swoje utrzymanie miała do dyspozycji ponad 35 ha pól ornych. Warto nadmienić, że w średniowieczu plebanem nazywano duchownego pracującego w parafii w miejsce proboszcza, który z jakiś powodów nie mógł pełnić tam posługi.

Pierwszy kościół budowany był pod patronatem i ze środków opactwa cysterskiego w Lubiążu, jednak zakonnicy nie sprawowali opieki duszpasterskiej nad mieszkańcami tutejszej parafii – ich obowiązki sprawowali prezbiterzy archidiecezji wrocławskiej.

Do parafii od początku należała wieś Schreibersdorf (Pisarzowice) oraz majątek Ellende (Miłoszyn). Kościół filialny znajdował się we wsi Tannwaldzie (Jodłowice) i tworzyła jedno z piętnastu wielkich gospodarstw rolnych należących do lubiąskich cystersów.

Nie zachowały się żadne ilustracje lub szkice kościoła z tamtych czasów. Najwcześniejszy zachowany opis budynku znalazł się w sprawozdaniu z wizytacji biskupa wrocławskiego Neandera z 1666 roku:

Wokół ołtarza kościół jest kamienny, pozostała część z drewna, wystarczająco dobrze gontem pokryta, podłoga ceglana, drewniany chór pomalowany kolorowo według starych zwyczajów. Na zewnątrz, na dziedzińcu kościoła stoi z boku wieża z bali drewnianych z trzema dzwonami.

Na skutek reformacji, od ok. 1530 roku parafia w Wilkszynie stała się parafią ewangelicką i pozostała nią przez ponad 100 lat, aż do czasów kontrreformacji. Powróciła do katolików w 1654 roku.

Obecny kościół

fot. archiwalna – ze zbiorów Marianny i Güntera Thiemannów; fot. współczesna – Sylwester Stępień.

Istniejący do dziś kościół został wybudowany w 1721 roku na fundamentach poprzedniej budowli i w 1722 r. poświęcony św. Wawrzyńcowi. Według kronik uroczystości związane z rocznicą poświęcenia kościoła obchodziło się w niedzielę przed św. Michałem. Zatem prawdopodobnie poświęcenie odbyło się 27 września 1722 roku. Schematyzm Archidiecezji Wrocławskiej z 1952 wskazuje, że rocznica dedykacji świętowana była w drugą niedzielę listopada.

Wzniesiony w stylu barokowym budynek został ozdobiony freskami słynnego malarza Michaela Willmanna.

Kalendarium

25 października 1958 z parafii Mrozów do parafii Wilkszyn przyłączono trzy miejscowości – Brzezina, Brzezinka Średzka oraz Gosławice.

1 listopada 1958 roku w archidiecezji wrocławskiej nastąpiły zmiany dekanatów wrocławskich. Parafia Wilkszyn została przyłączona do nowopowstałego dekanatu Wrocław-Zachód wraz z parafiami: Jaszkotle, Kąty Wrocławskie, Leśnica, Lutynia, Małkowice, Mianów Wielki, Maślice Małe, Milin, Mrozów, Muchobór Wielki, Nowy Dwór, Pełcznica, Pracze Odrzańskie, Sośnica, Stabłowice, Wawrzeńczyce i Żerniki.

W I połowie 1960 w parafii odbywają się misje święte.

1 sierpnia 1960 z parafii Uraz do parafii Wilkszyn przyłączono miejscowości Lenartowice i Prężyce.

13 września 1960 roku ks. bp Bolesław Kominek wizytuje parafię.

18 listopada 1962 roku w parafii trwa modlitewne czuwanie soborowe, które jest objęciem modlitwą rozpoczynającego się wówczas Soboru Watykańskiego II.